Hóa học 9 bài 2: Một số oxit quan trọng, Canxi oxit CaO, Lưu huỳnh đioxit SO2 và bài tập vận dụng. Tiết trước các em đã nắm được tính chất hóa học đặc trưng của oxit axit và oxit bazơ. Trong bài viết này, bạn sẽ được giới thiệu về một số oxit quan trọng như Canxi oxit cao và Lưu huỳnh đioxit SO2.
Vậy Canxi Oxit và Lưu huỳnh đioxit SO2 có những tính chất hóa học đặc trưng nào? Nêu những ứng dụng thực tế trong đời sống được coi là một trong những oxit quan trọng, được sản xuất và điều chế như thế nào? Hãy cùng nhau tìm hiểu ngay bây giờ.
I. Tính chất lý hóa của Canxi oxit – CaO
1. Tính chất vật lý của Canxi oxit
Nó là chất rắn màu trắng, nóng chảy ở nhiệt độ rất cao (25850C).
2. Tính chất hóa học của Canxi oxit
– Canxi oxit có tất cả các tính chất của một oxit bazơ
a) Canxi oxit tác dụng với nước (CaO + H2O)
– Phản ứng của canxi oxit với nước gọi là phản ứng vôi hóa (tỏa nhiệt mạnh); Ca(OH)2 tạo thành gọi là vôi tôi, là chất rắn màu trắng, ít tan trong nước, phần tan tạo thành dung dịch bazơ hay còn gọi là nước vôi trong.
CaO + H2O → Ca(OH)2↓ trắng
b) Canxi oxit tác dụng với axit
– PTTQ: CaO + Axit → Muối + Nước
* Ví dụ: CaO + 2HCl → CaCl2 + H2O
CaO + 2HNO3 → Ca(NO3)2 + H2O
CaO + H2SO4 → CaSO4 + H2O
CaO + H3PO4 → Ca3(PO4)2 + H2O
c) Canxi oxit phản ứng với oxit axit
– PTTQ: CaO + Oxit axit → Muối
* Ví dụ: CaO + CO2 → CaCO3
CaO + SO2 → CaSO3
3. Ứng dụng của Canxi Oxit
Canxi oxit có tính hút ẩm mạnh nên được dùng để làm khô nhiều chất.
Phần lớn canxi oxit được dùng trong công nghiệp luyện kim và làm nguyên liệu cho công nghiệp hoá chất.
Canxi oxit còn được sử dụng để khử chua đất canh tác, xử lý nước thải công nghiệp, khử trùng, diệt nấm, khử nhiễm môi trường…
4. Điều chế và sản xuất Canxi oxit
Trong công nghiệp: Nguyên liệu để sản xuất canxi oxit là đá vôi (chứa CaCO3). Nhiên liệu là than, củi, dầu, khí tự nhiên, v.v.
* Các phản ứng hóa học xảy ra khi nung vôi sống:
– Than cháy sinh ra CO2 và toả nhiều nhiệt: C + O2 → CO2
– Nhiệt sinh ra phân hủy đá vôi ở khoảng 9000C: CaCO3 → CaO + CO2
II. Tính chất lý hóa của lưu huỳnh đioxit – SO2
1. Tính chất vật lí của lưu huỳnh đioxit SO2
– Lưu huỳnh đioxit là chất khí không màu, mùi hăng, độc (gây ho, viêm đường hô hấp…), nặng hơn không khí.
2. Tính chất hóa học của lưu huỳnh đioxit SO2
– Lưu huỳnh đioxit có tất cả các tính chất của một oxit axit
a) Lưu huỳnh đioxit phản ứng với nước (SO2 + H2O)
– Dẫn SO2 qua cốc nước rồi nhúng giấy quỳ đỏ vào dung dịch thấy quỳ tím chuyển sang màu đỏ
SO2 + H2O → H2SO3 (axit sunfurơ)
SO2 là chất gây ô nhiễm không khí, là một trong những nguyên nhân gây mưa axit.
b) Lưu huỳnh đioxit phản ứng với oxit bazơ (SO2 + Oxit bazơ)
– SO2 phản ứng với một số oxit bazơ CaO, Na2O,… (bazơ tan trong nước) tạo muối sunfit.
– PTPƯ: SO2 + Oxit bazơ → Muối
Ví dụ: SO2 + Na2O → Na2SO3
c) Lưu huỳnh đioxit phản ứng với bazơ (SO2 + Bazơ)
– PTFE: SO2 + Bazơ → Muối + H2O
Ví dụ: SO2 + Ca(OH)2 → CaSO3↓ trắng + H2O
nếu dư SO2 thì: SO2 + CaSO3 + H2O → Ca(HSO3)2
– Khi SO2 tác dụng với dung dịch bazơ có thể tạo thành muối trung hòa và muối axit.
3. Ứng dụng của lưu huỳnh đioxit
Phần lớn SO2 được dùng để sản xuất axit sunfuric H2SO4.
– Dùng làm chất tẩy trắng bột gỗ trong công nghiệp sản xuất giấy, đường,..
– Được sử dụng làm thuốc diệt nấm, v.v.
4. Điều chế lưu huỳnh đioxit
a) Trong phòng thi
– Cho muối sunfit tác dụng với axit mạnh như HCl, H2SO4,…
Ví dụ: Na2SO3 + H2SO4 → Na2SO4 + SO2 + H2O
– Khí SO2 được thu bằng phương pháp đẩy khí.
b) Trong công nghiệp
Đốt cháy lưu huỳnh hoặc pirit sắt FeS2 trong không khí:
S + O2 → SO2
4FeS2 + 11O2 → 2Fe2O3 + 8SO2
III. Bài tập Canxi oxit và lưu huỳnh đioxit
* Bài 1 trang 9 SGK Hóa 9: Bằng phương pháp hóa học nào có thể nhận biết được từng chất trong mỗi dãy chất sau:
a) Hai chất rắn màu trắng là CaO và Na2O.
b) Hai khí không màu là CO2 và O2
Viết các phương trình phản ứng hóa học.
* Lời giải bài 1 trang 9 SGK Ngữ văn 9:
a) Lấy một ít mỗi chất cho phản ứng với nước rồi lọc, nước lọc của các dung dịch này được đem thử với khí CO2 hoặc dung dịch Na2CO3. Nếu có kết tủa trắng là chất ban đầu là CaO, nếu không có kết tủa là chất ban đầu là Na2O. Phương trình phản ứng:
CaO + H2O → Ca(OH)2
Ca(OH)2 + CO2 → CaCO3↓ trắng + H2O
Hoặc Ca(OH)2 + Na2CO3 → CaCO3↓ trắng + 2NaOH
Na2O + H2O → 2NaOH
2NaOH + CO2 → Na2CO3 + H2O.
b) Hút hai khí không màu vào hai ống nghiệm đựng nước vôi trong Ca(OH)2. Nếu ống nghiệm bị vẩn đục thì khí ban đầu là CO2, khí còn lại là O2.
Ca(OH)2 + CO2 → CaCO3↓ trắng + H2O
* Bài 2 trang 9 SGK Hóa 9: Nhận biết từng cặp chất trong mỗi nhóm chất sau bằng phương pháp hóa học:
a) CaO, CaCO3
b) CaO, MgO
Viết các phương trình phản ứng hóa học.
* Lời giải bài 2 trang 9 SGK Ngữ văn 9:
– Nhận biết từng chất trong mỗi nhóm chất sau:
a) CaO và CaCO3.
– Cho mẫu thử của từng chất cho từng mẫu thử vào nước và khuấy đều.
– Mẫu phản ứng mạnh với H2O là CaO.
– Mẫu còn lại không tan trong nước là CaCO3.
CaO + H2O → Ca(OH)2
b) CaO và MgO.
– Lấy mẫu thử từng chất cho phản ứng với H2O và khuấy đều.
Mẫu phản ứng mạnh với H2O là CaO.
– Mẫu còn lại không phản ứng với H2O là MgO.
CaO + H2O → Ca(OH)2
* Bài 3 trang 9 Hóa 9: 200ml dung dịch HCl có nồng độ 3,5mol/lít hòa tan vừa đủ 20g hỗn hợp CuO và Fe2O3.
a) Viết các phương trình phản ứng hóa học.
b) Tính khối lượng mỗi oxit bazơ có trong hỗn hợp ban đầu.
* Lời giải bài 3 trang 9 SGK toán 9:
– Theo đề bài ta có: VHCl = 200ml = 0,02 (l); CM HCl = 3,5 (M).
⇒ nHCl = CM.V = 3,5.0,02 = 0,7 (mol).
– Gọi x, y lần lượt là số mol của CuO và Fe2O3.
a) Phương trình phản ứng hóa học:
CuO + 2HCl → CuCl2 + H2O (1)
x 2x (mol)
Fe2O3 + 6HCl → 2FeCl3 + 3H2O (2)
y 6y (mol)
b) Theo PTPƯ ta có:
– PTPƯ (1) ta có: nHCl (1) = 2.nCuO = 2x (mol).
– PTPƯ (2) ta có: nHCl (2) = 6.nFe2O3 = 6y (mol).
⇒ nHCl = 2x + 6y = 0,7 (mol)
– Ngược lại: mCuO = (64 + 16).x = 80x (g); mFe2O3 = (56,2 + 16,3).y = 160y (g)
– Theo đề bài ta có: mhỗn hợp = mCuO + mFe2O3 = 80x + 160y = 20 (g) (**)
– Từ (**) chia cả hai vế cho 80 ta được: x + 2y = 0,25 ⇒ x = 0,25 – 2y (***)
– Thay x vào
ta được: 2(0,25 – 2y) + 6y = 0,7
⇒ 0,5 – 4y + 6y = 0,7 ⇒ 2y = 0,2 ⇒ y = 0,1 (mol).
– Thay y vào (***) ta được: x = 0,25 – 2.0,1 = 0,05 (mol).
⇒ mCuO = nM = 0,05.80 = 4 (g).
⇒ mFe2O3 = nM = 0,1.160 = 16 (g).
* Bài 4 trang 9 sgk hóa học 9: Biết rằng 2,24 lít khí CO2 (dktc) tác dụng vừa đủ với 200ml dung dịch Ba(OH)2, sản phẩm thu được là BaCO3 và H2O.
a) Viết phương trình phản ứng.
b) Tính nồng độ mol của dung dịch Ba(OH)2 đã dùng.
c) Tính khối lượng kết tủa thu được.
* Giải bài 4 trang 9 SGK 9:
– Theo đề bài ta có: nCO2 = V/22,4 = 2,24/22,4 = 0,1 (mol).
a) Phương trình phản ứng hóa học:
CO2 + Ba(OH)2 → BaCO3↓ trắng + H2O
b) Theo PTPƯ
– Theo đề bài: VBa(OH)2 = 200ml = 0,2 (lít).
– Nồng độ mol của Ba(OH)2 là:
163071346939szc3abo8 1630796922
Hóa học 9 bài 2: Một số oxit quan trọng, Canxi oxit CaO, Lưu huỳnh đioxit SO2 và bài tập thực hành 3
* Bài 1 trang 11 sgk Hóa 9: Viết phương trình hóa học cho mỗi sự chuyển hóa sau: 
1630713470hhfods9mv1 1630796922
Hóa học 9 bài 2: Một số oxit quan trọng, Canxi oxit CaO, Lưu huỳnh đioxit SO2 và bài tập thực hành 5
;
1630713470od53rm51dc 1630796922
Hóa học 9 bài 2: Một số oxit quan trọng, Canxi oxit CaO, Lưu huỳnh đioxit SO2 và bài tập thực hành 6
* Lời giải Bài 1 trang 11 SGK Lý 9:
(1) S + O2 → SO2
(2) SO2 + CaO → CaSO3
Hoặc SO2 + Ca(OH)2(dd) → CaSO3 + H2O
(3) SO2 + H2O → H2SO3
(4) H2SO3 + 2NaOH → Na2SO3 + 2H2O
Hoặc H2SO3 + Na2O → Na2SO3 + H2O
(5) Na2SO3 + H2SO4 → Na2SO4 + SO2 + H2O
– Không nên dùng phản ứng: Na2SO3 + 2HCl → 2NaCl + SO2↑ + H2O vì HCl tương đối dễ bay hơi nên khí SO2 thu được sẽ không tinh khiết.
(6) SO2 + 2NaOH → Na2SO3 + H2O
Hoặc SO2 + Na2O → Na2SO3
* Bài 2 trang 11 SGK Hóa 9: Nhận biết từng chất trong mỗi nhóm chất sau bằng phương pháp hóa học:
a) Hai chất rắn màu trắng là CaO và P2O5.
b) Hai khí không màu là SO2 và O2.
Viết phương trình hóa học.
* Lời giải bài 2 trang 11 SGK 9:
– Nhận biết các chất sau:
a) CaO và P2O5
– Lấy mẫu thử mỗi chất cho vào nước thu được 2 dung dịch Ca(OH)2 và H3PO4
– sử dụng giấy quỳ đỏ cho các mẫu này.
– Mẫu làm quỳ tím chuyển sang màu xanh là Ca(OH)2 → chất rắn ban đầu là: CaO.
– Mẫu làm quỳ tím hóa đỏ là H3PO4 chất rắn ban đầu là P2O5
CTPT: CaO + H2O → Ca(OH)2
P2O5 + 3H2O → 2H3PO4
b) SO2 và O2.
– Lấy một mẫu của từng loại khí.
– Lấy quỳ tím ẩm cho từng mẫu thử. Mẫu làm quỳ tím chuyển sang màu đỏ là SO2, còn lại là O2.
PTFE: SO2 + H2O → H2SO3
* Bài 5 trang 11 sgk hóa học 9: Khí lưu huỳnh đioxit được tạo nên từ những cặp chất nào sau đây:
a) K2SO3 và H2SO4.
b) K2SO4 và HCl.
c) Na2SO3 và NaOH.
đ) Na2SO4 và CuCl2.
e) Na2SO3 và NaCl.
* Giải bài 5 trang 11 SGK 9:
Khí SO2 được tạo thành từ cặp chất:
K2SO3 + H2SO4 → K2SO4 + SO2↑ + H2O.
* Bài 6 trang 11 sgk hóa học 9: Dẫn 112ml khí SO2 (dktc) qua 700ml dung dịch Ca(OH)2 nồng độ 0,01 M, sản phẩm là muối canxi sunfit.
a) Viết phương trình phản ứng hóa học.
b) Tính khối lượng các chất phản ứng.
* Giải bài 6 trang 11 SGK 9:
– Theo đề bài ta có: V SO2 = 0,112 (l); V dd Ca(OH)2 = 0,7 (l).
⇒ nSO2 = V/22,4 = 0,112/22,4 = 0,005 (mol).
nCa(OH)2 = CM.Vdd Ca(OH)2 = 0,7.0,01 = 0,007 (mol). 
1 mol 1 mol 1 mol 1 mol
b) Theo PTPƯ và suy ra ta có:
– Tỉ lệ:
1630713470d8p9gj6shg 1630796922
Hóa học 9 bài 2: Một số oxit quan trọng, Canxi oxit CaO, Lưu huỳnh đioxit SO2 và bài tập thực hành 7
⇒ Vậy SO2 hết Ca(OH)2; các chất phản ứng sau đây là Ca(OH)2 và CaSO3
– Theo PTPU: nCa(OH)2 = nSO2 = 0,005 (mol).
⇒ nCa(OH)2 dư = 0,007 – 0,005 = 0,002 (mol).
⇒ mCa(OH)2 dư = nM = 0,002,74 = 0,148 (g).
⇒ nCaSO3 = nSO2 = 0,005 (mol)
⇒ mCaSO3 = nM = 0,005.120 = 0,6 (g). Hi vọng bài viết Tính chất hóa học của một số oxit quan trọng như Canxi oxit, Lưu huỳnh đioxit và bài tập trên sẽ giúp ích cho các bạn. Mọi góp ý và thắc mắc các bạn vui lòng để lại bình luận dưới bài viết để trường THPT Chuyên Lê Hồng Phong ghi nhận và hỗ trợ, chúc các bạn học tốt. Bản quyền bài viết thuộc về trường THPT Kiến Thụy. Mọi sao chép đều là gian lận!Nguồn chia sẻ: https://c3kienthuyhp.edu.vnHoá học 9 bài 2: Một số oxit quan trọng, Canxi oxit CaO, Lưu huỳnh đioxit SO2 và bài tập vận dụng
Bạn thấy bài viết Hoá 9 bài 2: Một số Oxit quan trọng, Canxi oxit CaO, Lưu huỳnh dioxit SO2 và bài tập vận dụng có khắc phục đươc vấn đề bạn tìm hiểu ko?, nếu ko hãy comment góp ý thêm về Hoá 9 bài 2: Một số Oxit quan trọng, Canxi oxit CaO, Lưu huỳnh dioxit SO2 và bài tập vận dụng bên dưới để Trường THPT Kiến Thụy có thể thay đổi & cải thiện nội dung tốt hơn cho các bạn nhé! Cám ơn bạn đã ghé thăm Website: c3kienthuyhp.edu.vn của Trường THPT Kiến Thụy
Nhớ để nguồn bài viết này: Hoá 9 bài 2: Một số Oxit quan trọng, Canxi oxit CaO, Lưu huỳnh dioxit SO2 và bài tập vận dụng của website c3kienthuyhp.edu.vn
Chuyên mục: Văn học
