Đề bài: tìm hiểu bài Bàn luận về phép học của Nguyễn Thiếp
3 bài văn tìm hiểu bài Bàn luận về phép học của Nguyễn Thiếp
1. tìm hiểu bài Bàn luận về phép học của Nguyễn Thiếp, mẫu số 1:
“Bàn luận về phép học” là đoạn văn trích từ bài tấu của Nguyễn Thiếp gửi vua Quang Trung vào tháng 8-1791. Lúc bấy giờ Nguyễn Thiếp đang làm Viện trưởng ,viện Sùng Chính, phụ trách việc soạn sách và xây dựng Trung đô Phượng Hoàng (Nghệ An), một công việc vô cùng to lớn và hết sức nặng nề.
Bài tấu này thể hiện cái tâm của Nguyễn Thiếp đối với việc chấn hưng nền quốc học, nền giáo dục nước nhà, nhằm mở rộng dân trí, huấn luyện nhân tài cho quốc gia.
những vấn đề như mục đích việc học, nội dung học tập và phương pháp học tập đã được Nguyễn Thiếp trình bày một cách ngắn gọn và tường tận.
Mở đầu, ông nhắc lại câu cổ ngữ: ”Ngọc không mài, không thành đồ vật; người không học, không biết rõ đạo”. Vậy mục đích học là biết “lẽ đối xử hàng ngày giữa mọi người”. Nói cách khác, học để mở rộng trí tuệ và bồi bổ đạo đức. Đạo mà Nguyền Thiếp nói tới là đạo làm người. Ông than phiền “nền chính học đã bị thất truyền”. Có biết bao tệ lậu đáng chê trách như “đua nhau lối học phương thức hòng cầu lợi danh”, khinh thường đạo lí “không cồn biết tới tam cương, ngũ thường”. Nhà dột từ nóc: “Chúa trọng nịnh thần”. Ví dụ, cuối thời Lê – Trịnh, tệ nạn buôn quan bán tước hoành hành, sử sách cho biết: năm 1750, đời vua Lê Hiển Tông, vì Nhà nước thiếu tiền, đã đặt ra lệ thu tiền thông kinh: hễ người nào nộp ba quan thì được đi thi hương, không phải khảo hạch. Thành ra những người làm ruộng, đi buôn, người nào cũng nộp quyển vào thi, rồi người thì sử dụng sách, kẻ thì thuê người làm bài; kẻ thuê học mười người không được một (theo Dương Quáng Hàm). Sống trong thời kì đen tối, tao loạn ấy, Nguyễn Thiếp vô cùng đau buồn, thở than: “Nước mất nhà tan đều do những điều tệ hại ấy”. Nguyễn Thiếp đã có một cách nói trầm tĩnh, ôn hòa mà sâu sắc.
Những bài tìm hiểu bài Bàn luận về phép học hay nhất
Phần thứ hai, tiên sinh nói tới nội dung và phương pháp học tập. Học ở đâu?
– Trường học của phủ, huyện, những trường tư, con cháu những nhà văn võ, thuộc lại “đều tùy đâu tiện đó mà đi học”. Học cái gì? Tác giả bài tấu cho hay: “Nhất định theo Chu Tử’ (1130-1200) – một học giả đời Nam Tống. Nội dung học tập: “Lúc đầu học tiểu học để bồi lấy gốc. Tuần tự tiến lên học tới Tứ thư, Ngũ kinh, Chư sử”. Điều đó cho thấy, nội dung học tập mà Nguyễn Thiếp nêu lên không có gì mới, ông chưa vượt qua được những hạn chế của lịch sử và của thời đại. Sách Tàu đã mấy nghìn năm vẫn được tôn thờ! Vẫn coi trọng thơ văn, chưa hướng tới khoa học.
Về phương pháp học, ý kiến của Nguyễn Thiếp rất xác đáng và tiến bộ. Coi trọng vấn đề thiết yếu cơ bản: “Học rộng rồi tóm tắt cho gọn”. Học phải đi đôi với hành “theo chiếu học mà làm”. Niềm mong ước của ông rất đẹp và thật tình: “Họa may kẻ nhân tài mới lập được công, Nhà nước nhờ vậy mà vững yên. Đó mới thực là cái đạo ngày nay có quan hệ tới lòng người. Xin chớ bỏ qua”.
Tiên sinh đã khẳng định tầm quan trọng của đạo học, ý nghĩa to lớn của đạo học: “Đạo học thành thì người tốt nhiều; người tốt nhiều thì triều đình ngay ngắn mà thiên hạ thịnh trị”. Đúng là việc học góp phần huấn luyện nhân tài, mở rộng dân trí, góp phần xây dựng quốc gia thịnh trị. Chiến lược “trồng người” được tiên sinh nói lên thật sáng tỏ.
Phần cuối, Nguyễn Thiếp giãi bày lòng mình. Bài tấu nói về phép học là những lời “thành thật”, chứ không phải “lời nói vu vơ”, ông khiêm tốn và kính cẩn “cúi mong Hoàng thượng xét soi”.
Nguyễn Thiếp đức trọng tài cao, được người đương thời kính ái gọi là La Sơn phu tử. Tài năng của ông chưa kịp thi thố, thì vua Quang Trung thăng hà. Ông đã từ nhiệm và lui về núi cũ rừng xưa ở ẩn. Ông đã qua đời năm 81 tuổi, thanh bạch và thanh cao. Bài tấu “Bàn luận về phép học” với nhũng ý kiến của tiên sinh về mục đích học tập, phương pháp học tập rất đúng đắn tiến bộ, về nội dung học tập, ý kiến của tiên sinh chưa vượt qua được hạn chế của lịch sử và thời đại. Có điều nhiệt tâm của La Sơn phu tử đối với nước, với dân, đối với sự nghiệp trồng người đã để lại nhiều ngưỡng mộ cho hậu thế.
——————HẾT BÀI 1——————–
Sau khi đã tìm hiểu bài Bàn luận về phép học của Nguyễn Thiếp những em có thể đi vào Soạn bài Bàn về phép học hoặc tham khảo Từ bài Bàn luận về phép học, hãy nêu suy nghĩ về mối quan hệ giữa “học” và “hành” nhằm củng cố tri thức của mình.
2. tìm hiểu bài Bàn luận về phép học của Nguyễn Thiếp, mẫu số 2:
Trong lịch sử nước ta, giới học thuật có đủ căn cứ để xếp bốn nhân vật vào hàng Phu tử, đó là Chu Văn An (1292-1370), Nguyễn Bỉnh Khiêm (1491-1585), Võ Trường Toản (1720-1792) và Nguyễn Thiếp (1723-1804). Trong bốn bậc phu tử đó, La Sơn phu tử Nguyễn Thiếp, sống thời Quang Trung – Nguyễn Huệ bách chiến bách thắng. La Sơn phu tử Nguyễn Thiếp sinh ngày 24-9-1723, mất ngày 6-2-1804, quê làng Nguyệt Ao, huyện La Sơn (nay là huyện Đức Thọ, tỉnh Hà Tĩnh). Ông đỗ Hương giải (1743) ra làm quan huấn đạo, tri phủ ít lâu thì cáo về, ở ẩn trên núi Thiên Nhẫn, đọc sách, nghiên cứu lý học. Ông nổi tiếng là người đạo hạnh thanh cao, có trình độ uyên chưng. Cả nước hâm mộ tôn ông là bậc thầy. Ông cũng là con người cao sĩ, sống ẩn dật. Chúa Trịnh nhiều lần mời ông ra làm quan, nhưng ông từ chối. Chỉ tới khi vua Quang Trung nhẫn nại cầu hiền tới ba bốn lần, ông mới nhận lời giúp. Chúa Trịnh nhiều lần mời ông ra làm quan, nhưng ông từ chối. Chỉ tới khi vua Quang Trung nhẫn nại cầu hiền tới ba bốn lần, ông mới nhận lời giúp.
Bàn luận về phép học là đoạn văn trích từ bài tấu của Nguyễn Thiếgửi vua Quang Trung vào tháng 8 – 1791. Vua Quang Trung từng mời Nguyễn Thiếp ra hợp tác với triệu Tây Sơn nhưng vì nhiều lý do nên ông chưa nhận lời. Ngày 10/7/1791, vua lại viết chiếu thư mời Nguyễn Thiếp vào Phú Xuân hội kiến vì có rất nhiều điều bài nghị. Lần này ông lòng vào Phú Xuân và dựa bàn quốc sự. Nhân lúc này, ông làm bài tấu bàn về 3 việc mà bậc quân vương nên biết. Một là về quân đức: Mong bậc đế vương một lòng tu đức, lấy sự học vấn mà tăng thêm tài sản, bởi sự học mà có đức, hai là bài về dan tộc (lòng dân). Khẳng định “Dân là gốc nước, gốc vững nước mới yếu”, Ba là bàn về học pháp (phép học). Văn bản Bàn luận về phép học chính là nội dung thứ ba của bài tấu.
tìm hiểu bài Bàn luận về phép học, văn mẫu tuyển chọn lựa
Đoạn trích Bàn luận về phép học có bố cục ba phần chặt chẽ: Bàn về mục đích của việc học, bàn về cách học, tác dụng của phép học.
Phần mở đầu, Nguyễn Thiếp nêu mục đích chân chính của việc học. Tác giả sử dụng câu châm ngôn vừa dễ hiểu vừa tăng thêm sức mạnh thuyết phục: ‘Ngọc không mài, không thành đồ vật; người không học, không biết rõ đạo”. Nhưng đạo ấy là gì? Ấy là cái đích của sự học vậy. Theo tác giả thì “Đạo là lẽ đối xử hằng ngày giữa mọi người”. Đạo dạy người ta về những mối quan hệ: hẹp thì với bản thân, trong gia đình, rộng ra là ngoài xã hội. Mối quan hệ ấy trong phạm vi của xã hội phong kiến không nằm ngoài khái niệm “tam cương”, “ngũ thường” thân thuộc. Tóm lại, học trước hết là học đạo làm người, học để “lập đức” cho mình, để “lập công” tức là phải cống hiến tài năng cho xã hội. Đó là nền tảng của “chính học”, là cơ sở của một quốc gia nước mạnh dân giàu, xã hội thái bình, thịnh trị. Cách nhìn của tác giả đoạn văn có tầm chiến lược dài lâu vì nó đụng tới sự an nguy của xã tắc (tức quốc gia).
Sau khi xác định mục đích của việc học, tác giả soi vào thực tế đương thời để phê phán những biểu hiện méo mó, sai trái trong việc học. Đó là “lối học phương thức hòng cầu lợi danh, không còn biết tới tam cương, ngũ thường”. Vậy thế nào là lối học phương thức hòng cầu lợi danh? Đó là lối học theo kiểu tầm chương trích cú, thuộc lòng từng câu từng chữ mà không hiểu kĩ về nội dung, học theo kiểu hữu danh vô thực. Học chỉ để đi thi, để ra làm quan, được trọng vọng, nhàn nhã và thu nhiều bổng lộc…
Tác hại của lối học méo mó, sai trái đó là làm cho “chúa trọng nịnh thần”, người trên, kẻ dưới đếu thích sự chạy chọt, luồn cúi, không có thực chất, dẫn tới cảnh “nước mất, nhà tan”.
Ngày nay, chúng ta gọi lối học đó là học vẹt, học để ứng phó, thực chất chẳng tiếp thu được bao nhiêu tri thức. Thuộc bài là yếu tố rất cần trong học tập nhưng điều cốt yếu là phải hiểu nội dung, thực chất của vấn đề, từ đó có cách suy nghĩ, cách cảm nhận, sáng tạo riêng.
Sau khi phê phán những biểu hiện tiêu cực trong nhận thức về việc học, Nguyễn Thiếp đã nêu ra ý kiến và phương pháp học tập đúng đắn.
Việc học phải được phổ biến rộng khắp: mở thêm trường, mở rộng thành phần người học, tạo điều kiện thuận lợi cho người đi học: “Cúi xin từ nay ban chiếu thư cho thầy trò trường học của phủ, huyện, những trường tư, con cháu những nhà văn võ, thuộc lại ở những trấn cựu triều, đều tùy đâu tiện đó mà đi học”. Nguyễn Thiếp quả là một bậc hiền tài có tầm nhìn xa trông rộng. ý kiến hết sức tiến bộ của ông tuy nêu ra cách đây đã hai thế kỉ nhưng nó rất sắp gũi với chủ trương xã hội hóa giáo dục của Đảng và Nhà nước ta ngày nay. Chúng ta đang vận dụng ý tưởng sáng suốt của ông vào thực tế giáo dục.
Theo Nguyễn Thiếp, việc học phải được khởi đầu từ những tri thức có tính chất nền tảng. Và ông đưa ra những phương pháp học cụ thể.
Phương pháp thứ nhất, học tuần tự tiến lên, từ thấp tới cao: “Phép dạy, nhất định theo Chu Tử. Lúc đầu học tiểu học để bồi lấy gốc. Tuần tự tiến lên học tới tứ thư, ngũ kinh, chư sử”.
Phương pháp thứ hai, đó là học rộng, nghĩ sâu biết tóm tắt những điều cơ bản, cốt yếu nhất. Với phương pháp này, Nguyễn Thiếp hướng dẫn người học một cách học đúng đắn, dễ nhớ tri thức. Chúng ta thường mắc bệnh học nhiều, học tràn lan, nhưng cuối cùng lại không ghi nhớ được gì cả vì không biết nghĩ cho sâu, tóm cho gọn. Có như thế này thì người học mới có thể ghi nhớ được tri thức của mình lâu và khoa học.
Phương pháp thứ ba học phải biết phối hợp với hành. Nói theo ý kiến của Phu Tử đó là “theo điều học mà làm”. Học không chỉ để biết mà còn để làm. Học đi đôi với hành là cách để hiểu và ứng dụng điều học có hiệu quả, điều đó khác với việc học chay, học vẹt, học lý thuyết suông, học một cách máy móc, sáo rỗng, có thể đọc nghìn cuốn sách “chữ chứa đầy bụng” nhưng khi bước vào đời thì ngu ngơ, rỗng tuếch, trở thành “thầy dở, thợ dốt”. Vì không “học đi đôi với hành”, vì không biết “theo điều học mà làm” nên nhiều người “đua học phương thức cầu lợi danh” như La Sơn Phu Tử chê trách. Cho nên học tập phải thu nhận được kết quả thiết thực và hữu ích. Sau này, chưng Hồ trong “Thư trung thu” – 1952, cũng khẳng định:
“Mong những cháu cổ gắngThi đua học và hànhTuổi nhỏ làm việc nhỏTuỳ theo sức của mìnhĐể tham gia kháng chiếnĐể giữ gìn hoà bình”…
Ở phần cuối văn bản tiên sinh đã khẳng định tầm quan trọng của đạo học, ý nghĩa to lớn của đạo học: “Đạo học thành thì người tốt nhiều; người tốt nhiều thì triều đình ngay ngắn mà thiên hạ thịnh trị”. Đúng là việc học góp phần huấn luyện nhân tài, mở rộng dân trí, góp phần xây dựng quốc gia thịnh trị. Chiến lược “trồng người” được tiên sinh nói lên thật sáng tỏ.
Tóm lại, bằng lời tấu rất thẳng thắn và thật tình, La Sơn Phu Tử Nguyễn Thiếp đã nêu lên mục đích chân chính của việc học và thực trạng tiêu cực của việc học đang hiện hành cùng những phương pháp học tập đúng đắn. Những bài học mà Nguyễn Thiếp mang lại không chỉ có trị giá đối với quốc gia trong xã hội phong kiến mà còn bổ íc đối với tất cả chúng ta trong mọi thời đại.
3. tìm hiểu bài Bàn luận về phép học của Nguyễn Thiếp, mẫu số 3:
Nguyễn Thiếp (1723 – 1804) tên tự là Khải Xuyên, hiệu là Lạp Phong Cư Sĩ, được người đương thời gọi một cách kính trọng là La Sơn Phu Tử, quê ở làng Mật Thôn, xã Nguyệt Ao, huyện La Sơn, tỉnh Hà Tĩnh, ông là người “thiên tư sáng suốt, học rộng hiểu sâu”, từng đỗ đạt và ra làm quan dưới triều Lê, nhưng sau đó vì bất bình nên cáo quan về nhà dạy học.
Sau khi lên ngôi vua, Nguyễn Huệ mấy lần viết thư, tha thiết mời Nguyễn Thiếp ra hợp tác với triều Tây Sơn nhưng vì nhiều lí do, ông chưa nhận lời. Ngày 10 tháng 7 niên hiệu Quang Trung năm thứ tư (1791), nhà vua lại viết chiếu thư mời Nguyễn Thiếp vào Phú Xuân hội kiến vì quốc sự có rất nhiều điều cần bàn nghị. Lần này, La Sơn Phu Tử hài lòng, ông làm bài tấu nêu ý kiến của mình về ba việc lớn mà bậc quân vương nên làm. Một là bàn về Quân đức (đạo đức của vua): Mong bậc đế vương một lòng tu đức lấy sự học vấn mà tăng thêm tài, bởi sự học mà có đức. Hai là bàn về Dân tâm (lòng dân) : Dân là gốc, gốc vững, nước mới yên. Ba là bàn về Học pháp (phép học). Đoạn trích này là phần thứ ba của bài tấu, nội dung bàn luận về phương pháp học tập. Qua bài tấu dâng lên vua Quang Trung, Nguyễn Thiếp thổ lộ sự quan tâm và chủ kiến của mình về việc chỉnh đốn sự nghiệp giáo dục của quốc gia.
Trước hết, chúng ta nên hiểu sơ qua về thể loại tấu. Tấu là một loại văn bản của quan lại hoặc của thần dân trình lên vua chúa để trình bày một ý kiến, đề nghị nào đó có liên quan tới chính sách thống trị hoặc những vấn đề quan trọng của triều đình, quốc gia. Cùng dạng với loại văn bản này còn có nghị, biểu, khải, sớ… Tấu có thể được viết bằng chữ Hán hoặc chữ Nôm, theo phương thức văn xuôi hay văn biền ngẫu.
tìm hiểu bài Bàn luận về phép học để thấy vai trò to lớn của việc học
Ở bài tấu này, Nguyễn Thiếp trình bày ý kiến về phép học qua hai luận cứ: Bàn về mục đích của việc học và tác dụng của phép học.
Trong phần mở đầu, La Sơn Phu Tử Nguyễn Thiếp nêu mục đích quan trọng của việc học bằng cách so sánh việc dạy người cũng giống như việc mài đá thành ngọc: Ngọc không mài, không thành đồ vật; người không học, không biết rõ đạo. Ông khẳng định chỉ có học tập thì con người mới trở nên hoàn thiện, tốt đẹp. Học tập là một quy luật thế tất trong cuộc sống. Kẻ đi học là học luân thường đạo lí để làm người. Vậy đạo là gì? Tác giả giảng giải: Đạo là lẽ đối xử hằng ngày giữa mọi người. Kẻ đi học là học điều ấy. Đạo học ngày trước lấy mục đích rèn luyện đạo đức tư cách là chính. Đó là đạo tam cương (tức là học để hiểu và giữ đúng quan hệ vua tôi, cha con, vợ chồng); đạo ngũ thường (tức là học để hiểu và để sống theo năm đức tính của con người: nhân, nghĩa, lễ, trí, tín). Nói cụ thể ra thì lẽ đối xử chính là mối quan hệ giao tiếp giữa người với người, giữa tư nhân với cộng đồng.
Chính vì vậy, Nguyễn Thiếp nhấn mạnh rằng tất cả những điều vô cùng cần thiết trong cuộc sống đều phải học. Con người không được giáo dục cũng giống như ngọc không mài không sáng: Ngọc bất trắc, bất thành khí. Tác giả đã sử dụng câu châm ngôn dễ hiểu để tăng thêm sức mạnh thuyết phục của lí lẽ. Khái niệm đạo vốn trừu tượng, khó hiểu được tác gỉả giảng giải thật ngắn gọn, rõ ràng. tương tự, mục đích tối thượng của việc học là để làm người. ý kiến ấy đề cao mục đích giáo dục đạo đức của việc học. Khẩu hiệu Tiên học lễ, hậu học văn trong nhà trường ngày hôm nay cũng là sự tiếp nối và phát huy mục đích ấy. Điểm cần bổ sung thêm là việc học không chỉ rèn luyện đạo đức mà còn rèn luyện năng lực trí tuệ để con người có sức mạnh xây dựng, cải tạo xã hội trên mọi ngành văn hóa, kinh tế, khoa học kĩ thuật…
Tác giả lấy mục đích cao cả của việc học để soi chiếu vào thực tế; từ đó phê phán những biểu hiện méo mó, sai trái trong đường lối giáo dục đương thời đã gây ra những tác hại to lớn cho quốc gia, dân tộc: Nước Việt ta, từ khi lập quốc tới giờ, nền chính học đã bị thất truyền. Người ta đua nhau lối học phương thức hòng cầu lợi danh, không còn biết tới tam cương, ngũ thường. Chúa tầm thường, thần phỉnh hót. Nước mất, nhà tan đều do những điều tệ hại ấy. Vậy thế nào là lối học phương thức hòng cầu lợi danh ? Đó là lối học theo kiểu tầm chương trích cú, thuộc lòng từng câu từng chữ mà không hiểu kĩ về nội dung, học theo kiểu hữu danh vô thực. Học chỉ để đi thi, để ra làm quan, được trọng vọng, nhàn nhã và thu nhiều bổng lộc… Những kẻ học hành tương tự, nếu như có ra làm quan thì cũng chĩ là những viên quan dốt nát, hỏi làm sao có thể lo đời giúp nước? Tác hại của lối học méo mó, sai trái đó gây tác hại nghiêm trọng và trong tương lai vì những kẻ bất tài thường hay xu nịnh, luồn lọt để được thăng quan tiến chức, dần dần trở thành lũ sâu mọt, chỉ biết vinh thân phì gia mà quên đi lợi ích chung của quốc gia, dân tộc.
Ngày nay, chúng ta gọi lối học đó là học vẹt, học để ứng phó, thực chất chẳng tiếp thu được bao nhiêu tri thức. Thuộc bài là yếu tố rất cần trong học tập nhưng điều cốt yếu là phải hiểu nội dung, thực chất của vấn đề, từ đó có cách suy nghĩ, cách cảm nhận, sáng tạo riêng. Sau khi phê phán những biểu hiện tiêu cực trong nhận thức về việc học, Nguyễn Thiếp đã nêu ra ý kiến và phương pháp học tập đúng đắn. Theo ông, trước tiên việc học phải được phổ biến rộng rãi. Triều đình nên cho dựng thêm trường lớp ở khắp nơi, khuyến khích và tạo điều kiện thuận lợi cho mọi người học tập:
Cúi xin từ nay ban chiếu thư cho thầy trò trường học của phủ, huyện, những trường tư, con cháu những nhà văn võ, thuộc lại ở những trấn cựu triều, đều tùy đâu tiện đó mà đi học.
Nguyễn Thiếp quả là một bậc hiền tài có tầm nhìn xa trông rộng. ý kiến hết sức tiến bộ của ông tuy nêu ra cách đây đã hai thế kỉ nhưng nó rất sắp gũi với chủ trương xã hội hóa giáo dục của Đảng và Nhà nước ta ngày nay. Chúng ta đang vận dụng ý tưởng sáng suốt của ông vào thực tế giáo dục. Theo Nguyễn Thiếp, việc học phải được khởi đầu từ những tri thức có tính chất nền tảng. Học từ dễ tới khó. Khi học bài, người học phải biết tóm tắt nội dung để dễ nhớ, dễ thuộc, bây giờ ta gọi là làm dàn bài và củng cố tri thức: Phép dạy, nhất định theo Chu Tử. Lúc đầu học tiểu học để bồi lấy gốc. Tuần tự tiến lên học tới tứ thư, ngũ kinh, chư sử. Học rộng rồi tóm tắt cho gọn, theo điều học mà làm.
Mục đích của việc học là để trở thành người có đức, có tài, góp phần hữu ích vào sự nghiệp hưng thịnh quốc gia. Muốn học tốt thì phải có phương pháp. Sự học cần phải tăng, mở rộng không ngừng, cho nên người học phải biết cách học sao cho có hiệu quả; đặc biệt là học phải đi đôi với hành. Phương pháp học tập đúng đắn là tuần tự học từ thấp tới cao. Học rộng, nghĩ sâu, rồi tóm tắt gọn những điều cơ bản, cốt yếu nhất, rồi ghi nhớ và theo điều học mà làm. tương tự học không chỉ để cho biết mà chủ yếu là để làm theo cho tốt.
chủ toạ Hồ Chí Minh đã dạy: Học để hành, học với hành phải đi đôi: Học mà không hành thì học vô ích, hành mà không học thì hành không trôi chảy.
Vậy học là gì? Hành là gì?
Học là hoạt động tiếp thu tri thức của nhân loại đã được đúc kết qua mấy nghìn năm lịch sử. Chúng ta học ở trường qua sự truyền thụ của thầy cô; học ở bạn bè; tự học qua sách vở và thực tế đời sống. Học để làm giàu tri thức, tăng trình độ hiểu biết về nhiều mặt để có thể làm chủ bản thân, làm chủ công việc, góp phần hữu ích vào việc xây dựng sự nghiệp riêng và sự nghiệp chung.
Hành là quá trình vận dụng những tri thức đã học vào thực tế công việc hằng ngày. Ví dụ như người thầy thuốc đem những tri thức tiếp thu được trong suốt quá trình học tập sáu, bảy năm trời ở trường Đại học để chữa bệnh cho nhân dân. Những kiến trúc sư, kĩ sư xây dựng thiết kế và thi công bao dự án như nhà máy, bệnh viện, trường học, công viên… để phục vụ đời sống con người. Người người lao động trong xưởng máy vận dụng lí thuyết và kinh nghiệm để cải tiến kĩ thuật, tăng chất lượng sản phẩm. Người nông dân vận dụng hiểu biết khoa học vào trồng trọt chăn nuôi để có được những vụ mùa bội thu trên đồng ruộng. Đó là hành.
Nguyễn Thiếp khẳng định : Học để hành, tức là học để làm cho tốt. Thực tế cho thấy có học có hơn. Ông cha chúng ta ngày xưa đã dạy: Bất học, bất tri lí. (Không học thì không biết đâu là lẽ phải). Có học mọi công việc sẽ đạt hiệu quả cao hơn, tốt hơn. nếu như được học những lí thuyết cao siêu mà không biết đem ra vận dụng vào thực tế thì việc học ấy chỉ tốn thời gian, công sức, tiền nong mà chẳng đem lại kết quả gì.
trái lại, hành mà không học thì hành không trôi chảy. nếu như ta chỉ làm việc theo thói quen, theo kinh nghiệm mà không hợp lí thuyết soi sáng thì công việc sẽ tiến triển rất chậm và chất lượng không cao. Cách làm việc đơn thuần ấy chỉ thích hợp với những công việc chân tay giản đơn, không cần nhiều tới trí tuệ. Còn đối với những công việc phức tạp đòi hỏi khoa học, kĩ thuật thì cung cách ấy đã quá lỗi thời. Cho nên muốn đạt hiệu quả tốt trong công việc, chúng ta bắt buộc phải học, phải được huấn luyện chính quy theo từng chuyên ngành và sau đó, trong suốt quá trình làm việc vẫn phải học tập không ngừng bằng mọi cách. Có tương tự mới khắc phục được yêu cầu ngày càng cao của thời đại.
Trong khi đề xuất ý kiến của mình với nhà vua, Nguyễn Thiếp luôn giữ thái độ thật tình, khiêm tốn qua những từ ngữ như cúi xin, xin chớ bỏ qua… đồng thời, ông cũng thể hiện niềm tin của mình vào sự đúng đắn của những điều tấu trình và vào sự chấp thuận của nhà vua.
Cuối cùng, Nguyễn Thiếp khẳng định tác dụng to lớn và trong tương lai của việc học:
Họa may kẻ nhân tài mới lập được công, nhà nước nhờ vậy mà vững yên. Đó mới thực là cái đạo ngày nay có quan hệ tới lòng người. Xin chớ bỏ qua. Đạo học thành thì người tốt nhiều; người tốt nhiều thì triều đình ngay ngắn mà thiên hạ thịnh trị. Phương pháp học tập tốt sẽ là cơ sở để huấn luyện ra người tài đức. Nhiều người có tài có đức sẽ góp phần không nhỏ vào việc hưng thịnh quốc gia.
Phép học chân chính mà thành công thì sẽ không còn lối học phương thức hòng cầu lợi danh tư nhân, không còn hiện tượng chúa tầm thường, thần phỉnh hót. Nhiều người học giỏi lại có đạo đức tốt, đỗ đạt làm quan sẽ làm cho triều đình ngay ngắn, xã hội trong sạch. Việc thống trị quốc gia của nhà vua sẽ dễ dàng, thuận lợi hơn, nước nhà sẽ vững vàng, bình ổn.
nếu như nói theo cách hiểu ngày hôm nay của chúng ta thì đạo học chân chính sẽ có sức mạnh cải tạo con người, cải tạo xã hội, xúc tiến sự phát triển của xã hội theo hướng tích cực. Đằng sau những lí lẽ bàn về tác dụng cửa phép học, Nguyễn Thiếp đã đề cao tác dụng của phương pháp học tập đúng đắn, tin tưởng ở sự phục hưng của sự nghiệp giáo dục chân chính, kì vọng về tương lai tươi sáng của quốc gia.
Ý kiến của Nguyễn Thiếp trùng hợp với ý kiến của nhà chưng học Lê Quý Đôn: Nhân tài là nguyên khí quốc gia. quốc gia nhiều nhân tài thì chế độ vững mạnh, quốc gia hưng thịnh. Nguyễn Thiếp nêu rõ mục đích, tác dụng của việc học là để làm người, học để tăng hiểu biết và làm việc ngày một tốt hơn; đóng góp được rất nhiều hơn cho quốc gia. nếu như mọi người hiểu được điều đó thì sẽ trông thấy tác hại gớm ghê của lối học phương thức hòng cầu lợi danh.
Nội dung bài Bàn luận về phép học tất nhiên chịu tác động của ý kiến giáo dục Nho giáo, song điều chủ yếu mà tác giả muốn nhấn mạnh là mục đích, tác dụng của việc học tập chân chính cũng như phương pháp học tập đúng đắn khoa học. Những ý kiến mà Nguyễn Thiếp nêu ra có rất nhiều điểm tiến bộ, đáng để cho hậu thế noi theo.
——————–HẾT——————-
Chuẩn bị trước nội dung bài học tiếp theo, những em hãy tham khảo: Soạn bài Thuế máu, Ngữ văn lớp 8.
Bản quyền bài viết thuộc THPT Kiến Thụy. Mọi hành vi sao chép đều là gian lận!
Nguồn chia sẻ: https://c3kienthuyhp.edu.vn
Bạn thấy bài viết tìm hiểu bài Bàn luận về phép học của Nguyễn Thiếp có khắc phục đươc vấn đề bạn tìm hiểu ko?, nếu ko hãy comment góp ý thêm về tìm hiểu bài Bàn luận về phép học của Nguyễn Thiếp bên dưới để Trường THPT Kiến Thụy có thể thay đổi & cải thiện nội dung tốt hơn cho các bạn nhé! Cám ơn bạn đã ghé thăm Website: c3kienthuyhp.edu.vn của Trường THPT Kiến Thụy
Nhớ để nguồn bài viết này: tìm hiểu bài Bàn luận về phép học của Nguyễn Thiếp của website c3kienthuyhp.edu.vn
Chuyên mục: Văn học
